پەروەردە ئەگەر منداڵ فێری ئیمان نەکات نابێت فێری ئیلحادیشی بکات

لەنێوان ئەو ژەهرەی بەئێوە دراوەو ئەو ژەهرەی ئێوە بەئێمەتان داوە

لە نێوان ئەو ژەهرەی بە ئێوە دراوە وئەو ژەهرەی ئێوە بە ئێمەتان داوە: １- ئەو ژەهرەی بەئێوە دراوە گوایە ماوەی سێ مانگە پێتان دراوە، بەڵام ئەو ژەهرەی ئێوە بەئێمەتان داوە ماوەی سی ساڵە و هێشتایش بەردەوامی هەیە و ڕۆژانە هەست بە تاڵاوەکەی دەکەین. ２- ئەو ژەهرەی بەئێوە دراوە دەڵێن سێ جۆرە، بەڵآم ئەو ژەهرەی ئێوە بەئێمەتان داوە سەدەها جۆرە وئاین وئەخلاق و ئابوری وئاسایش و ئایندەی خۆمان و نەوەکانیشمانی گرتۆتەوە. ３- ئەو ژەهرەی بە ئێوە دراوە لێی دەرباز بوون وچاک بونەتەوە، بەڵام ئەو ژەهرەی ئێوە بە ئێمەتان داوە جەستەی کۆمەڵگەی داڕزندوە وسەرجەم جومگەکانی لێک ترازاندوە و بەشێوەیک کاری تێ کردوین کە دانیشتوانی ئەم هەرێمە مەرگ و ئاوارەیی ودەربەدەرییان پێ گونجاو ترە لەمانەوە لەسایەی دەسەڵاتە گەندەڵە ژەهراوییەکەی ئێوەدا. ４- ئەو ژەهرەی بەئێوە دراوە بە زووی بەدەمییەوە چوون بەپارەی ئێمە و لەباشترین شوێنی دونیا چارەسەرتان بۆ کراوە، بەڵام ئەو ژەهرەی ئێوە بەئێمەتان داوە دەرفەتی دەربازبوونی بۆ نەهێشتوینەتەوە وچۆن وبەچی ولەکوێ چارەسەری ئەم هەموو قەیرانە دەکرێت کە ئێوە بەسەر ئێمەتان هێناوە. ５- ئەو ژەهرەی بەئێوە دراوە لەگەڵ کەمی ماوە و ڕێژەکەی هەڵایەکی گەورەتان بۆ ناوەتەوە، بەڵام ئەو ژەهرەی بە ئێمەتان داوە سەرەڕای زۆری ماوەکەی و فرە ڕەهەندییەکەی بەبێ دەنگی بێ هیوامان دەکات ودەمان کوژێت وئەگەر ڕۆژێک هاوارێکیش بۆ لایەک بەرین بۆ چارەسەر بەوە تۆمتبارمان دەکەن کە لەخۆشیا هاربووین و هاوار دەکەین ودەمانەوێت سومعەی بکوژەکانمان لەکەدار بکەین.

کۆچی ئێوە و پێداگریتان لەمانەوە لەو دۆخە سەختەدا ئاشکرایکرد

کۆچی ئێوە و پێداگریتان لەمانەوە لەو دۆخە سەختەدا ئاشکرای کرد: - ئەو دۆخەی ئەم میللەتە بەشمەینەتە پێیدا گوزەر دەکات چەندە سەخت ودژوارە وچۆن میللەت بەشێوەیەک بێ هیوا کراوە کە نەوەکانی مەرگی بەردەرگای خەڵکی لەمانەوە لە نیشتیمانەکەی خۆیدا پێ باشترە. - دەسەڵآتدارانی ئەم هەرێمە چەندە بێ باک و بێ منەتن لەو خاک و خەڵکە و تەنها بۆ بەرەکانی جەنگ و سندوقەکانی دەنگدان میللەتیان بیر دێتەوە و ئێستایش لەبری دان نان بەهەڵەکانی خۆیاندا و بەڵێنی پێداچونەوە بەسیاسەتە چەوتەکانیاندا بەرپرسانیان بەردەوامن لە درۆو چەواشەکاری و بەخشینەوەی تۆمەت بەسەر کۆچبەراندا. - شتێک نییە لە فەرهەنگی وڵاتان وڕێکخراوەکانی بە ناو مافی مرۆڤدا ناوی ماف و دادپەروەی بێت ئەگینا چۆن دەتوانن بێ دەنگ و بێ هەڵوێست بن لەئاست ئەو ئازار و نەهامەتییانەی ئێوەدا، لە کاتێکدا من دڵنیام ئەگەر ئێوە کورد نەبونایە بەڵکو هەر زیندەوەرێکی تر بوونایە و ئاوها گەمارۆ بدرانایە لەو دۆخە سەختەدا ئێستا دەیەها دەوڵەت و ڕێکخراوی نێو دەوڵەتی لەسەرتان هاتبوە دەنگ ودونیایان لەسەر دەورژاندن؛ بەڵام پێ دەچێت کورد بوون بۆ خۆی تاوان بێت بۆیە بەو شێوەیە مامەڵە لەگەڵ نەهامەتییەکانمان دەکەن. پڕۆفیسۆر خالید موحەممەد ساڵح

فەتوای شەرعییەتی هەڵبژاردن

زیاتر له‌ سه‌د و 90 زانا و كه‌سایه‌تی ومامۆستای ئایینی داوا له‌ هاووڵاتیان ده‌كه‌ن به‌شداری هه‌ڵبژاردن بكه‌ن 190 زانا و كه‌سایه‌تی و پڕۆفیسۆر و مامۆستای زانكۆ و مامۆستای ئایینی به‌ پشت به‌ستن به‌ ده‌قه‌ شه‌رعییه‌كان داوا له‌ هاووڵاتیان ده‌كه‌ن به‌شداری پڕۆسه‌ی هه‌ڵبژاردن بكه‌ن و ده‌نگ به‌ كه‌سانی‌ دیندار و شیاو بده‌ن. له‌و ڕاگه‌یه‌ندراوه‌دا كه‌ وێنه‌یه‌كی ئاڕاسته‌ی په‌یام كراوه‌ ئه‌و زانا و كه‌سایه‌تییانه‌ به‌ پشت به‌ستن به‌ چه‌ندین ئایه‌ت و فه‌رمووده‌ ڕوونكردنه‌وه‌یه‌كیان له‌سه‌ر هه‌ڵبژاردن بڵاو كردووه‌ته‌وه‌ و پاش روونكردنه‌وه‌ی بابه‌ته‌كان به‌ چوار ده‌رئه‌نجام گه‌شتوون. ئه‌و 190 زانا ئیسلامیه‌ كه‌ سه‌رجه‌میان شاره‌زایی و پسپۆڕییان له‌ شه‌ریعه‌تی ئیسلامدا هه‌یه‌ ده‌ڵێن: 1- به‌شداری له‌ ده‌نگدان ده‌چێته‌ خانه‌ی فه‌رمان به‌ چاكه‌ و ڕێگری له‌ خراپه‌. 2- ده‌نگ نه‌دان جۆرێكه‌ له‌ ڕازیبوون به‌م واقیعه‌ و مانه‌وه‌ی گه‌نده‌ڵی و سته‌م و نادادی. 3- پێویسته‌ ئه‌و كه‌سانه‌ی هاووڵاتیان هه‌ڵیان ده‌بژێرن و ده‌نگ و متمانه‌ی خۆیان ده‌ده‌ن پێیان، دیندار و خاوه‌نی سیفه‌ته‌كانی ده‌ستپاكی و لێوه‌شاوه‌یی و بوێری و دڵسۆزی بن بۆ خزمه‌تی دین و ژین و دۆزی ڕه‌وای گه‌له‌كه‌مان. 4- ده‌نگدان به‌رپرسیارێتی دینی و دونیایی تێدایه‌ و شایه‌تیی ده‌نگده‌ره‌ له‌سه‌ر گونجاوێتی ئه‌و كه‌سه‌ی ده‌نگه‌كه‌ی پێ ده‌دات .https://drive.google.com/file/d/1SOyqptpRJETWsBOqlV7QqDqBpOvP2nzn/view

دەسەڵات وداوای متمانە کردن

من تێناگەم ئەم دەسەڵاتە بە چ ڕویەکەوە داوای دەنگ لە میللەت دەکات، ئاخر دەسەڵاتێک بەدرێژایی سی ساڵی تەمەن و بەو هەموو بوجە زەبەلاحەوە نەیتوانیبێت ئاوی خواردنەوە و کارەبا و ڕێگاوبان و مووچەیان بۆ دابین بکات، چۆن لەڕوی دێت جارێکی تر داوای متمانەیان لێ بکات و دەبێت چی تر مابێت پێیان بکات نەک چیتر مابێت بۆیان بکات.

بەهێزی شەریعەت

یەكێك لەهەرە خاڵە ناوازە وبەبەهاكانی ئەو شەریعەتە وكۆڵەكەی پتەوی ڕاگرتن و مانەوەی ئەوەیە كە بۆ هەموو ئاست وكات وشوێن وكەس و كۆمەڵگەیەك گونجاوە ولەگەڵ هەموو بار ودۆخ وشێوازێکی ژیان هەڵدەكات وگەشە دەكات؛ هەر ئەمەیش وای کردوە کە ئەو ئیسلامەی چواردە سەدە لەمەوبەر لە جەزیرەی عەرەبی هاتووە وبۆ ئەو بارودۆخەی ئەو كاتە گونجاو بووە، ئێستا ودوای چواردە سەدە ولەسەردەمی جیهانگیریدا وا هەست دەكەیت كە ئەم ئاینە تازەیە و وبۆ ئەم سەدەیە هاتۆتە خوارەوە وبەهەمان توانا وگوڕ وتینی چواردە سەدە لەمەو بەر لەگەشەکردندایە و توانای وەڵامدانەوەی هەموو پرسیار و ڕوبەڕوبوونەوەی هەموو پێشهاتەکان وچارەسەری هەموو كێشەو گرفتەكانی ئەم سەدەیە وسەدەكانی دواتریشی هەیە ودەبێت. پەڕتووکی خەمێکی لەبیرکراو لاپەڕە 123

لەکۆتایی پڕۆسەی هەڵبژاردندا ئەوەی بۆ ئێمە گرنگە ئەوەیە:

لە کۆتایی پڕۆسەی هەڵبژاردندا ئەوەی بۆ ئێمە گرنگە ئەوەیە: 1- پڕ بەدڵ پیرۆزبایی لەو براو خوشکانە بکەین کە سەرکەوتنیان بەدەست هێناوە ودوعای خێریان بۆ بکەین کە سەرکەوتو بن لە ئەرک و کارەکانیاندا و بتوانن وێنایەکی جوان و گەشی پڕۆژەی ئیسلامی ودۆزی ڕەوای میللەتی کورد بکەن لە پەڕلەمان و لەئاست ئەو متمانەیەدا بن کە پێیان بەخشراوە. 2- ئەو بەڕێزانەی دەرنەچوون بەسنگێکی فراوانەوە دەرەنجامەکان قبوڵ بکەن وئەوە بەبیر خۆیان بهێننەوە کە ئەو دەرەنجامانە دەنگی خەڵکن ومەرج نییە گوزارشت لەسەنگی ڕاستەقینەی کەسایەتی ئەوان بکات؛ چونکە دەنگی خەڵک لەژێر کاریگەری دەیەها هۆکاری تردا دروست دەبێت کە لەوانەیە کەسایەتی ئەوان تەنها هۆکارێک بێت لەو هۆکارانە. 3- پڕۆسەی هەڵبژاردن بۆ پڕۆژەی ئیسلامی تەنها ئامڕازە نەک ئامانج؛ ئەوەی ئامانجە بۆ ئێمە خودی پڕۆژە ئیسلامییەکە و پاراستنی گیانی برایەتی ویەکڕیزیی نێوان موسوڵمانانە کە پێویستە هەموومان پێکەوە بەجیاوازی دەنگ و ڕەنگمانەوە پارێزگاری لێ بکەین و لەخەمیدا بین و هەموومان لەو ڕاستییە حاڵی بین کە پڕۆژەی ئیسلامی ئەو کەشتیەیە کە چارەنووسی هەموومانی پێوە پەندە و ئەگەر بیپارێزین هەموومان پێکەوە سەرفراز دەبین ودەگەینە کەناری ئارامی، ئەگەریش لەلای هەر یەکێکمانەوە کون بوو ئەوە هەموومان پێکەوە تیا دەچین. 4- ئەو دەنگانەی بەدەست هاتوون گوزارشت لە سەنگی ڕاستەقینەی پڕۆژەی ئیسلامی و جەماوەری ئیسلام دۆستی کوردستان ناکات؛ چونکە هەمووان ئەو ڕاستییە دەزانین کە ئەزموونی خەڵکی ئیسلامدۆست لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست لەگەڵ پڕۆژەی هەلبژاردن ئەزموونێکی تاڵە و هێزە عەلمانییەکان زۆر بەناشیرینی مامەڵەیان لەگەڵ پڕۆسەی هەڵبژاردندا کردوە وسەرەڕای تەزویر وهەڕەشە و تۆقاندن وبەخەرجدانی داهاتی گشتی ودەستکەوتەکانی حکومەت لە پێناو بەرژەوەندی بەرتەسکی حیزب وکڕینی دەنگی خەڵکدا ئەگەر هەر کات زانیبێتیان دەرەنجامەکان لەبەرژەوەندی خۆیان نین ئەوە زۆر بێ شەرمانە پەلاماری بەرامبەرەکانیان داوە وکۆدەتایان بەسەر پڕۆژەکەدا کردوە وئەمەیش خەڵکی ئیسلامدۆستی تەواو بێ هیوا کردوە بۆیە زۆریان هەر دەنگ نادەن وبەشداری ناکەن.

ئامۆژگاری و ئەرکی برایەتی

ئێمە تەنها ئەوەندەمان لەسەرە ئەو حەقەی كە پێمانە بۆ براكەمانی ڕوون بكەینەوە وبەڵگەكانی بخەینە بەردەست، ئەگەر بەگوێی كردین ئەوە باشتر ئەگەریش نا ئەوە ئێمە ئەركی برایەتیمان بەرامبەر جێبەجێ كردوە ولەوانەیە ئەگەر كاتی زیاتری پێ بدەین بۆ بیر كردنەوە خۆی قەناعەت بكات، بەڵام بەزۆر ناتوانین قەناعەت بەكەس بكەین ولەوانەیە بەپێچەوانەوە ئەگەر هەستی بریندار بكەین ئەوكات هەر وەكو پەرچەكرداریش بێت بەگوێمان نەكات وشوێن حەقەكە نەكەوێت وئەوكات لەبری پاداشت ئێمە گوناهباریش دەبین، یەكەم لەبەر ئەوەی كە دڵی برایەكمان ئازارداوە وهەستیمان بریندار كردوە، دووەمیش لەبەر ئەوەی بوینە هۆكاری ئەوەی كەشوێنی حەق نەكەوێت.

هەر لایەنێک ئەندامانی فێری دەمارگیری بکات کارکردن لەگەڵی حەرامە

D.Xalid: هەر كۆمەڵێك، یان لایەنێك، یان دەستە وتاقمێك، یان مامۆستاو شێخێك ئەندام ولایەنگرانی خۆی وا ڕابهێنێت وفێر بكات كە تەنها خۆیان بەڕاست بزانن وهەموو خەڵكی تر بەهەڵە بزانن، یان هەوڵ بدات جیاوازییە زانستییەكان بەشێوەیەك لەناخی ئەندامانیدا قوڵ بكاتەوە كە لەسەر هەڵسوكەوت وتێڕوانینیان بەرامبەر ئەندامانی لایەنەكانی تر ڕەنگ بداتەوە وفێری ڕق وكینە ودووبەرەكیان بكات ، ئەوە بوون بەئەندام لەو لایەنەدا یان مانەوە لەگەڵ ئەو مامۆستاو شەیخەدا حەرامە، حەرامە، حەرامە.

جەختکردنەوە لەسەر هاندان بۆ بەشداریکردن لە هەڵبژاردن

: ١- بەشداری کردن لە هەڵبژاردن بۆ پشتیوانی کردن لەپەیامی خوداو وزیادکردنی ڕەشایی باوەڕداران وبەگژاچونەوەی بەرەی ستەم بەئەرکێکی شەرعی دەزانم وساردکردنەوەی خەڵکیش لەبەشداری کردن بەکارێکی ناڕەوا دەزانم. وبەشانازیشەوە لەگشت هەڵبژاردنەکاندا تا توانیبێتم بەشداریم کردوە وخەڵکیشم لەو پێناوەدا هان داوە و هیچ کات لەنێوان بەرەی داد وستەم بێ هەڵوێست نەبووم و هەمیشە لەبەرەی حەق بوم بێ ئەوەی ئەندامی هیچ لایەنێک بم یان تەنانەت منەتێکم پێیان هەبووبێت. ٢- هەڵبژاردن لەدیدی بەندەدا تەنها ئامرازە وناکرێت بکرێتە ئامانج ویان لەپێناویدا قوربانی بەئامانجە باڵاکانی کاری ئیسلامی بدرێت. ٣- مەبەستی سەرەکی ئەو پۆستەی دوێنێم : أ- ئێمە لەسایەی ئەم دەسەڵاتە گەندەڵ و پانخواز وساختەکارەە دەرەنجامی دەنکەکان بەسەنگی مەحەک نەزانین بۆ هەڵسەنگاندن چونکە ئەگەر وابێت کەواتە سیاسەتی چەوتی هەردوو پارتی دەسەڵات لەچارەکە سەدەی ڕابردوودا زۆر سەرکەوتو وحەکیمانە بوە. ب- دڵسۆزانی پڕۆژەی ئیسلامی باڵا تر برواننە کارەکانی خۆیان و وەک یەک پاکێح هەڵسەنگاندن بۆ پڕۆژەی کاری ئیسلامی بکەن نەک لەگۆشە نیگای تەسکی حیزبیەوە چونکە گۆڕانکاری سەرتاسەری پێویستی بەدەنگ و وڕەنگ و سەنگی هەموومان هەیە وگۆڕانکاری ڕیشەیی بە تەنها لایەنێک ناکرێت. ت- هەڵوێستی سیاسی بابەتێکی ئیجتیهادیە وئەگەری ڕاست وهەڵەی هەیە و ناکرێت سەرکۆنەی یەکتری لەسەر بکەین. لەکۆتاییدا هیوادارم هەر بەرێزێک بابەتێک دەخوێنێتەوە سەرپێی بڕیاری لەسەر نەدات تا لێی تێ دەگات بۆ ئەوەی نەخۆی ونەخەڵکانی تر نەخاتە خانەی گومانەوە.

هەڵبژاردنەکان پێمان دەڵێن:

١- هەڵەیە لەکوردستان ولەژێر سایەی دەسەڵاتێکی گەندەڵ وساختەکار وگەلێکی کۆیلەکراو هەڵبژاردن بکرێتە سەنگی مەحەک بۆ هەڵسەنگاندنی هێز و هەڵوێست وسیاسەتی لایەنەکان . ٢- پڕۆژەی ئیسلامی لە پاشەکشەدایە ولایەنە ئیسلامییەکانیش بەرپرسیاری یەکەمی ئەو حاڵەتی پاشەکشەو چەقبەستنەن بەپەرتەوازەکردنیان بۆ گوتاری ئیسلامی وگەڕان بەشوێن بەرژەوەندی بەرتەسکی حیزبی وکەسیدا لەسەر حسابی پڕۆژەی ئیسلامی و ئامانجە باڵاکانی. ٣- سەڕەڕای ئەو ئەنجامە لاوازەی ئیسلامییەکان لە پرۆژەکەدا کەچی هەندێک بەناو دڵسۆزانی ئەو لایەنانەی بەشێوەیەک مەست کردوە و کەوتونەتە وێزەی یەکتر دەڵێی ئیتر حوکمی دونیا لەدەستی ئەوانە بێ ئاگا لەوەی کە باشترین ئەنجامی ئێمە هەر هێندەی ئەنجامی لایەنێکی وەکو نەوەی نوێیە کە تازە فێری گڕوگاڵی سیاسەت دەبێت. ئاخر من تێناگەم ئەوە مایەی پرسەدانانە یان پیاهەڵدان. ٤- ئێمە سەرەڕای پشێوی وپەرتەوازەییمان بەهەمویشمانەوە نابینە خاوەنی بیست کورسی ئاخر گۆڕان بەبیست وسێ کورسی وبەو هەموو ئامرازی هێزەوە هیچی پێنەکرا دەبێت ئێمە چیمان پێ بکرێت ودڵمان بەچی خۆشبێت. ٥- گرەوکردن تەنها لەسەر هەڵبژاردن وپەراوێزخستنی لئامڕازەکانی تر گرەوێکی دۆڕاوە بۆیە پێویستە لەگەڵ ئەوە ئەوە ئیسلامییەکان گرەو لەسەر پڕۆژەی ئیسلامی وبرایەتی ویەکڕیزی وبەدەستهێنانی ڕەزامەندی خوای گەورە ومافەکانی میللەت بکەن تا بتوانن ببنە جێگەی ئومێد ومتمانەی جەماوەر و ئەوکات هەڵبژاردن ئەنجام و بەرهەمی بەرچاوی خۆی دەبێت وکاریگەری لەسەر گۆڕینی باڵانسی هێز دەبێت.

هەڵبژاردن وهەلێک بۆ چەند هەڵوێستێکی شەرعی:

١- هەڵبژاردن هەلە بۆ فەرمانکردن بەچاکە وڕێگە گرتن لەخراپە: باوەڕ ناکەم ئێستا ولەواقیعی ئێمەدا خراپەیەک هەبێت لەم دەسەڵاتە گەورە تر وگەندەڵ تر، بۆیە لابردنی ئەوانە یان هەر نەبێت لاواز کردن وسزادانیان ئەرکێکی شەرعی وئیسنانی وئەخلاقیە، ئێمە ئێستا دەتوانین لەڕێگەی دەنگدانەوە ئەوە بکەین ودزو گەندەڵ ومشەخۆرەکان لەکورسیەکانیان بێنینە خوارەوە ولەبری ئەوان خەڵکی شیاو دابنێین. ٢- هەڵبژاردن هەلە بۆ بەرگریکردن وداکۆکی کردن لەبەرەی هەژاران وچەوساوەکان ودژ وەستانەوە بەبەرەی ستەمکار وقۆرخکارەکان، ناشکرێت مرۆڤ لەنێوان ململانێی ئەو دوو بەرەیە بێدەنگ وبێلایەن بێت. ٣- هەڵبژاردن هەلە بۆ سەلماندنی ناسنامەی موسوڵمانێتی تاک وکۆمەڵگا بەوەی دەنگ بدەین بەخەڵکانێکی باوەڕدار ودەم پاک ودەستپاک وداوێن پاک تا بتوانن خزمەت بەدین وژینی ئەم میللەتە موسوڵمانە بکەن وبەر بەلێشاوی داڕوخانی بەها باڵاکانی کۆمەڵگا بگرن. ٤- هەڵبژاردن هەلە بۆ سزادانی هەموو ئەوانەی لەچەند ساڵی ڕابوردودا لەپێناو مانەوەی خۆیان وبنەماڵەکانیاندا بازرگانیان بەدین وژینی میللەت وخاک وخوێن وخەباتی چەوساوەکانەوە کردوە. بەپێچەوانەوە بێدەنگی وبەشداری نەکردن وخەڵک سارد کردنەوە، ڕازیبون وکارکردنە بۆ درێژەپێدانی ستەم وقۆرخکارییەکانی دەسەڵات وبێ هەڵوێستیە لەسەرخستنی بەرەی گەل ودادپەروەری وپێچەوانەیە لەگەڵ هەموو ئەو دەق وچەمکە شەرعیانەیە کەداوای پشتیوانی بەرەی ڕاستی وبەگژاچونەوەی ستەم ونادادپەروەری دەکات.