کتێبخانەی خوێندراو
ڕێسا فیقهییەکان
بەڕێزان زانستی ڕێسا فیقهییەکان یەکێکە لەو زانستە پڕ پێز و بەهێزانەی کە پێویستە هەموو تاکێکی موسوڵمان زانیاری دەربارەی هەبێت بەتایبەتی خەڵکانی شەرعزان و یاساناس کە ئەوان زیاتر سەرقاڵی داڕشتنەوەو هەڵسەنگاندنی حوکمە شەرعی و یاساییەکانن و ڕۆژانە کاریان لەسەر دەکەن و وەڵامی پرسیارەکانی خەڵکی دەدەنەوە. سەرەڕای گرنگی زانستەکە بەڵام بەداخەوە کتێبخانەی کوردی هیچ سەرچاوەیەکی لەسەر ئەو بابەتە تێدا نییە؛ بۆیە ئەم پەڕتووکە هەوڵێک و دەلاقیەکە بۆ ئاشناکردنی خوێنەرو خوێندکاری کورد بەو زانستە مەزنە، کە یەکەم پەڕتووکە لەسەر ئەو بابەتە دەنوسرێت. پەڕتوکەکە گرنگترین ئەو ڕێسا فیقهییانە لە خۆ دەگرێت کە کۆکاری هەزارەها بابەتی شەرعیین و ئێمە لە ژیانی ڕۆژانەماندا زۆر پێویستیمان پێیەتی و بەشوێن حوکمەکانیدا وێڵین، بە تایبەتی ئەو پێنج ڕێسا گشتییەی کە بە بنچینە دادەنرێن بۆ زۆرێک لە ڕێسا فیقهییەکانی تر کە ئەوانیش ڕێساکانی: (الأمور بمقاصدها, الیقین لایزول بالشك، المشقة تجلب التيسير، لا ضرر و لا ضرار, العادة محكمة). بۆ زیاتر ڕوونکردەنەوەی واتا و مەبەستی هەر یەک لەوانەیش سەرجەم ئەو ڕێسایانەم باس کردوە کە پەیوەستن پێیانەوەو بەشێوەیەکی گشتی پەڕتووکەکە (٧٧) ڕێسای فیقهی و زیاتر لە (٥٣٥) حوکمی شەرعی لە بابەتە فیقهییە جیاوازەکاندا لەخۆ دەگرێت.
کتێبخانەی خوێندراو
حکم الزواج المختلط بین الفقە والقانون
ئەم پەڕتووکە توێژینەوە و لێکۆڵینەوەیەکی زانستی شەرعی و یاساییانەیە لە سەر بابەتێکی گرنگ و هەستیاری فرە ڕەهەند، کە ئەویش بابەتی هاوسەرگیری نێوان هەڵگرانی ئاینە جیاوازەکانە کە بە هاوسەرگیری تێکەڵ (الزواج المختلط) ناسراوە. لەم پەڕتووکەدا بەڕوونی و بەووردی قسەمان لەسەر حوکمی هاوسەرگیری خەڵکانی موسوڵمان کردوە لە گەڵ هەڵگرانی ئاینەکانی تردا بۆ هەردوو ڕەگەزی نێر و مێ، واتە حوکمی هاوسەرگیری پیاوێکی موسوڵمان لەگەڵ ئافرەتێکی ناموسوڵماندا، وە بە پێچەوانەیشەوە حوکمی هاوسەرگیری ئافرەتێکی موسوڵمان لەگەڵ پیاوێکی ناموسوڵماندا، کە ئەمە پرسیاری خەڵکانێکی زۆری موسوڵمانە بەتایبەتی کەمینە موسوڵمانەکان لەوڵاتانی ڕۆژئاوادا. ئەوەی زیاتر پاڵنەری نووسینی ئەم پەڕتووکە بوو هەندێک فەتوای لابەلای هەندێک خەڵکانی بەناو زانا و ڕۆشنبیری موسوڵمان بوو لە نموونەی حەسەن تورابی و محەممەد شەحرور و هاوئاوازەکانیان کە بەڕەهایی ڕێگەیان بەم جۆرە هاوسەرگیرییە داوە و دەڵێن گوایە دروستە ئافرەتی موسوڵمان شوو بکات بە پیاوی ناموسوڵمان و هیچ بەڵگەیەکی شەرعی لەسەر قەدەغەکردنی ئەو جۆرە هاوسەرگیرییە نییە، و ئەوەی هەیە لەو بارەوە تەنها فیقهێکی سیاسییە وفەتوای هەندێک لە زانایانی موسوڵمانە. هەرچەندە میژووی نووسینی پەڕتووکەکە بۆ نزیکەی پازدە ساڵ لەمەو پێش دەگەڕێتەوە، بەڵام ئێستایشی لەگەڵ بێت خەڵکانێک هەن باوەڕیان بەوجۆرە فەتوا لابەلاو نازانستیانە هەیە و ناو بەناو ئەو جۆرە قسانە دووبارە دەکەنەوە و دوودڵی و گومان لە دڵی خەڵکانی موسوڵماندا دروست دەکەن. بۆیە من لێرەدا گشت ئەو چەمکانەم ڕوونکردۆتەوە کە پەیوەندییان بەو بابەتەوە هەیە و سەرەتا باسی حوکمی هاوسەرگیری پیاوانی موسوڵمانم کردوە لەگەڵ ئافرەتانی ناموسوڵماندا و کۆی مەرجە شەرعییەکانی ئەو جۆرە پرۆسانەم خستۆتە ڕوو، پاشتر حوکمی هاوسەرگیری ئافرەتانی موسوڵمانم لەگەڵ پیاوانی ناموسوڵمان خستۆتە ڕوو، وە جیاوازی نێوان حوکمی ئەو دوو حاڵەتەو هۆکاری جیاوازییەکانم ڕوونکردۆتەوە و گشت بەڵگە شەرعییەکانم لەو بارەوە باس کردوە.
کتێبخانەی خوێندراو