پێدانی قەرز بۆ ماوەیەک و هاوبەشی بوون لە بڕی داهات.
به‌رێزێكی كه ده‌پرسێت: به‌رێزان ده‌رباره‌ی ئه‌وه‌ی ده‌ڵێت: ئه‌گه‌ر قه‌رز بده‌ی به برایه‌كت ده‌یه‌وێ (مه‌تعه‌می) پێ بكڕێ بۆ ماوه‌یه‌كی دیاری كراو ٫(یامه‌تعه‌می) پێدانێ بۆنمونه ئه‌ڵێ بۆساڵێك قه‌رزه‌كه‌ی بده‌یتێ هه‌تا ماوه‌ی قه‌رزه‌كه ته‌واو ده‌بێت، به‌پێی بڕی پاره‌كه له‌داهاتی ئه‌و دوكانه، ڕێژه‌یه‌ك بدات به من وه كاتی دانه‌وه‌ی قه‌رزه‌كه هات، وه‌كو خۆی و هه‌مان بڕی پاره كه‌من پێش سالێك پێم داوه بمداته‌وه ئایه ئه‌مه مامه‌ڵه‌یه‌كی شه‌رعیه؟
وەڵام
بەناوی خوای بەخشندە و میهرەبانەوە سوپاس و ستایش بۆ پەروەردگاری جیهانیان، وە درود و ڕەحمەت بۆ سەر گیانی پاكی پێغەمبەر ﷺ و گشت كەس و یاران و شوێنكەوتوانی بەگشتی. وەڵام: سەبارەت بە پرسیارەكەی بەڕێزتان: وه‌ڵام:نه‌خێر شه‌رعی نیه، به‌رێزان ئه‌مه كه‌واته قه‌رزێكه (جرا نفعا) وه بوه به‌ریبا كه‌واته ئه‌مه قه‌رزه پێتداوه، چونكه تۆ به‌هه‌مان بڕی پاره له‌دوای ساڵێك پاره‌ی خۆت به‌كاش وه‌رده‌گریته‌وه، وه مه‌رجه وه پاره‌كه‌ی تۆ ئیحتیمالی زه‌ره‌ری نیه، وه ئه‌و نسبه‌یه‌ی تۆ وه‌ری ده‌گریت، له‌ماوه‌ی ئه‌و ساڵه‌کەدا "سووه" پێی ناگوترێت، قازانج ڕاسته تۆ به‌شێك له قازانج وه‌رده‌گریت، به‌س "سووه" بۆ؟ چونكه ئه‌م مه‌تعه‌مه ئه‌گه‌ر به‌یانی ئیفلاسی كرد، ئه‌گه‌ر سوتا، ئه‌گه‌ر زه‌ره‌ری كرد، تۆ مه‌رجت داناوه كه پاره‌ی خۆت وه‌رگریته‌وه به‌مشێوازه، شه‌رعی نیه ، چۆن شه‌رعی ده‌بێت؟ ئه‌گه‌ر تۆ ده‌ته‌وێ معامه‌له بكه‌ی له‌گه‌ڵ براكه‌ت، به‌وه‌ی كولفه‌ی ته‌خمینی هه‌ڵسوڕاندنی (خواردنگەکە) بخه‌ملێنن یانی بۆ نمونه ئه‌ڵێن ئه‌م (خواردنگەکە) پێویستی به 《سێ ده‌فته‌ر دۆلاره》 تۆ 《ده‌فته‌رێكت》 داوه كه ده‌فته‌رێكت داوه تۆ (%30) ئه‌م (خواردنگەیە) بۆتۆ ئیتر له(%30) خواردنگەکە دوای ساڵێك خه‌مڵاندنی بۆ ده‌كه‌ینه‌وه، له‌وانه‌یه ئه‌م (خواردنگەکە) نرخه‌كه‌ی زیادی كردبێ تۆ قازانجی زیاتر وه‌ره‌گری كه‌می كردوه ئه‌وكاته تۆ مه‌فروزه زه‌ره‌ربكه‌ی٫ بۆ ئه‌وكاته مه‌فروزه زه‌ره‌ر بده‌ی، له‌به‌ر ئه‌وه تۆ ئه‌گه‌ر دەته‌وێ كارێكی به‌م شێوازه بكه‌ی، بیكه‌ن به عه‌مه‌لیه‌یه‌كی (مضاربه)یا بیكه‌ن به شه‌راكه٫ نیسبه‌ی پاره‌كه‌ی تۆ تۆ به‌پێی نیسبه‌ی پاره‌كه‌ی خۆت٫ تا ئه‌وكاته‌ی مودده‌ی شه‌راكه‌ته‌كه ته‌واو ده‌بێت، شه‌ریكه‌بی له ئه‌سڵی پرۆژه‌كه‌دا كه‌ی پرۆژه‌كه ته‌واو بو یا كاته‌كه‌ی ته‌واو بو پرۆژه‌كه ده‌خه‌مڵێنین، به‌نرخی ڕۆژ، ئه‌وكات بزانین نرخی خواردنگەکە زیادی كردوه، پاره‌كه‌ی خۆت به‌زیاده‌وه وه‌رده‌گریت، كه‌می كردووه، له پاره‌كه‌ت كه‌متر وه‌رده‌گریت،ئه‌مه‌ی تۆ دەیكه‌ی "حه‌رامه" چونكه تۆ نسبه‌یه‌كی قه‌رزت داوه٫ له‌ماوه‌ی ئه‌و ساڵه‌دا سود له قه‌رزه‌كه وه‌رده‌گریت، دوای ته‌واو بونی ماوه‌ی ساڵه‌كه پاره‌كه‌ی خۆت وه‌كو خۆی وه‌رده‌گریه‌وه، ئه‌مه به هیچ شێوازێك شه‌رعی نیه به‌رێزان خوای گەورەش زاناترە
لینک