زەکاتی باوک بۆ کوڕ و بەپێچەوانەوە.

بەناوی خوای بەخشندە و میهرەبانەوە سوپاس و ستایش بۆ پەروەردگاری جیهانیان، وە درود و ڕەحمەت بۆ سەر گیانی پاكی پێغەمبەر ﷺ و گشت كەس و یاران و شوێنكەوتوانی بەگشتی. وەڵام: سەبارەت بە پرسیارەكەی بەڕێزتان: وەڵام: بەڕێزان ئێمە لەم بابەتەدا ئەچینەوە سەر حوکمی نەفەقە، زەکات بە هیچ کەسێک دروست نییە کە نەفەقی لەسەر کەسەکە واجب بێ، ئێمە ئەڵێین باوک و دایک ئەگەر فەقیر کەوتن نەفەقەیان لەسەر مناڵەکانیان واجبە یا واجب نییە ؟واجبە لەسەریان، کەواتە ناتوانی تۆ پارەی زەکات هەر ئەدەبییەن تۆ بچی خێر بکەی بۆ باوک و دایکت، ئەمە زۆر زۆر مونافییە بۆ ئەخلاق، بۆ بەها باڵاکان، بۆ دین، بۆ ئەو قیمەی کە خوای پەروەردگار ئەمری پێ ئەکا کە ئێمە ڕێز لە باوکو دایکمان بگرین، لە دەمی خۆمان و ماڵ و مناڵمان بیگرینەوە بیدەین بە باوک و دایکمان، تۆ بە چ ڕوویەکەوە دەچی زەکات ئەدەی بە باوک و دایکی خۆت؟ لەبەرئەوە بە هیچ شێوازێک ئینسان دروست نییە زەکات بدا بە باوک و دایکی، با هەمان شێوە زەکاتیش ناتوانێ بدا بە ماڵ و مناڵەکەی خۆی ئەگەر هاتو نەفەقەیان لەسەر ئەم بێ، تۆ مناڵی وردت هەیە چۆن دەچی بە زەکات ئەیان دەیتێ؟ ئەو مناڵانە واجبە لەسەرت بەخێویان بکەی، ئەرکی سەرشانتە، پیاوەتی نییە، وە بە هیچ شێوازێکیش منەت هەڵناگرێ بە خێوکردنی مناڵ. کەواتە زەکات بە کەسێک ناشێ کە نەفەقەی لەسەرت واجبە، ئەگەر نەفەقی لەسەر تۆ واجب نەبوو، یەعنی ئێستا بۆ نموونە باوک و دایک و ئەمە نەنک و باپیر لێ گەڕێ بە هیچ شێوازێک ناتوانی زەکاتیان بدەیتێ، بەڵام زەکاتی باوک و دایک بۆ مناڵ ئەگەر جیا بوون لە تۆ، ئێستا باوکێک مناڵەکەی بالیغە، عاقیلە، خاوەن ژن و ماڵە، ئەم جیایە، ئەم کوڕە کە خۆی ساحێب ژن و ماڵەی نەفەقەی لەسەر باوکی واجب نییە، باوکی ئەتوانێ زەکاتی بداتێ، بەڵێ زۆر زۆر ئیعتیادییە، چونکە نەفەقەی لەسەر باوکی واجب نیە، کچێکی هەیە موحتاجە، ئەتوانێ زەکات بدا بە کچەکەی؟ کە کچەکەی ماڵی جیایە و بێوە ژنە، یا مێردی هەیە بەڵام مێردەکەی دەستکورت و هەژارە؟ بەڵێ ئەتوانێ زەکاتی بداتێ، بۆیە چونکە ئەمانە نەفەقەیان لەسەر ئەم واجب نییە. کەواتە ئێمە ئەڵێین نەفەقەی باوک و دایک کە لەسەر کوڕ واجب بێ ناتوانی زەکاتی بدەیتێ، نەفەقەی باوک و دایک، زەکاتی باوک و دایک بۆ مناڵ ئەگەر جیا بوون دروستە، وە هکذا خوشک و برای، کەسی وامان هەیە گەورەیە باوک و دایکی نەماون کۆمەڵێ خوشک و برای وردی هەیە، ئەو خوشک و برا وردانە نەفەقەیان لەسەر ئەم واجبە هەژارن، تۆ ناتوانی بە زەکات بەخێویان بکەی، بەڵام خوشک و برایەک کە ماڵیان جیایە لە تۆ چوونەتە ماڵی خۆیان، نەفەقەیان لەسەر تۆ واجب نییە، دروستە زەکاتیان بدەیتێ، جاری وا هەیە برایەکمان هەیە بۆ نموونە ئەم برایە دەوڵەمەندە، ماڵی جیایە بەڵام برایەکی هەیە لەسەر ماڵ نەفەقەی لەسەر باوکێتی، ئەخوێنێ، ئەم برا دەوڵەمەندە ناتوانێ زەکات با بە برا بچووکەکەی بۆ؟ چونکە برا بچووکەکەی نەفەقەی لەسەر باوکێتی، کە زەکاتی دا برا بچووکەکەی وەک وایە زەکاتی هەبێ بە باوکی، زەکاتیش بە باوکی ناشێ، واجبە لەسەری پارە بدا بە باوکی بۆ ئەوەی باوکی ئەو مناڵە بچووکە کە لە مەکتەبە یا لە زانکۆیە ئەو کوڕە بەخێوی بکە، وە پارەی بۆ خەرج بکە، بەڵام ئەگەر بۆ نموونە ئەو ئەو کوڕە کە لە مەکتەبە لە باوکی جیا بووایە، ساحیب ژن و ماڵ بووایە، لە جامیعەدا، ئەم برایە ئەتوانی بە زەکات هاوکاری براکەی بکە، لەبەر ئەوە نە لە ئەسڵدا بیدەی بە باوک و دایک وە نە بیدەین بەو کەسانەش کە لە ڕێی باوک و دایکەوە نەفەقەیان واجبە، ئەبێ ئێمە زەکاتیان نەدەینێ وە ئینەما بیدەین بە باوک و دایکەکە، زەکات نەدەین بە باوک و دایک، پارە بدەین بە باوک و دایک، هاوکاری بدەین بە باوک و دایک، بۆ ئەوەی مناڵەکانیان بەخێو بکەن، بەم شێوازە ئاگامان لێی بێ، مەسەلەی زەکات هەندێک وردەکاری تیایە بۆ ئەوەی زەکاتەکانمان بگاتە شوێنی خۆی. خوای گەورەش زاناترە