ئەژمارکردنی قەرز لەبری زەکات.

بەناوی خوای بەخشندە و میهرەبانەوە سوپاس و ستایش بۆ پەروەردگاری جیهانیان، وە درود و ڕەحمەت بۆ سەر گیانی پاكی پێغەمبەر ﷺ و گشت كەس و یاران و شوێنكەوتوانی بەگشتی. وەڵام: سەبارەت بە پرسیارەكەی بەڕێزتان: نەخێر بەڕێزان، یەعنی تۆ پارەیەکت لای کەسێکی فەقیرە، قەرزت کە داوەتێ، قەرز خۆی بۆ خۆی کارێکی زۆر زۆر خێرە بەڕێزان، یەعنی خۆ خوا ئەفەرموێ: ﴿إِن تُقْرِضُوا اللَّهَ قَرْضًا حَسَنًا يُضَاعِفْهُ لَكُمْ.. ﴾، ئێمە ئەگەر قەرز بدەین بە خەڵک وا ئەو قەرزە بە ناوی قەرز وا ناوزەند دەکات، کە قەرزمان داوە بە خوا خۆی، چەند گەورەییە ئینسان ئەگەر قەرزێک بدا بەو شێوازە خوای پەروەردگار مامەڵەی لەگەڵدا بکا! لەبەر ئەوە قەرزی سەر هەژارەکان قەرزە، ئەو قەرزانە ئەگەر هەیانە بماندەنەوە لێیان وەردەگرینەوە، ئەگەر نیانە بۆمان نیە بڵێین ئەوە قەرزەکانتان بۆ ئەخرینە بری زەکات، بەڵام ئەگەر هەژارەکان خۆیان داوایان کرد، یەعنی برای هەژار خۆی دێ، کەسێکی بە سەلیقەیە، کەسێکی بە ویژدانە، ئەڵێ (کاکە من ئەزانم تۆ پارەی زەکاتت هەیە بەخوا نیمە پارەکەت بدەمەوە، بۆشم نادرێتەوە، خێرت ئەگا بۆم بخەرە بری قەرز) ئەو کاتە مادام لەسەر داوای خۆی بێ، ئاساییە بۆی بخەیتە بری قەرز، بەڵام ئەگەر لەسەر داوای هەژارەکە خۆی نەبێ ناتوانی بۆی بکەی بە بری قەرز، یاخود لە خۆتەوە بۆی بخەیتە بری قەرز، بە هیچ شێوازێک شەرعی نییە، وە دروست نیە، با خۆیان داوا بکەن هەژارەکان وە هەژارەکان بایی ئەوەندە شەرعزان بن پیاوەتییان لەگەڵ کردوون دەوڵەمەندەکان، پیاوەتیەکەیان بدەنەوە بەوەی بچن پێیان بڵێن (کاکە قەرزەکان نیمانە بیدەینەوە، ) گوێی خۆتانی لێ مەخەوێنن، وا مەکەن دەوڵەمەندەکان تەرکی ئەوە بکەن قەرزتان بدەنێ، بچن بۆ لایان، ئێوە ئەزانن دەوڵەمەندەکان پارەی زەکات ئەدەن، بڵێ (کاکە خێرت دەگا نیمانە بتان دێینەوە، بۆمان بخەنە بری قەرز) بۆ ئەوەی هەم دەوڵەمەندەکە جارێکی تر بۆ نموونە بتوانێ قەرز بدا بە خەڵک، وە قەرزەکەی بۆ بێتەوە جێی خۆی، وە هەم ئێوەش ڕووتان بێ جارێکی تر ڕوو لە دەوڵەمەنەکان بنێنەوە بۆ قەرز، مەسەلەکە مەسەلەیەکی تەکامولیە، ئێمە پێکەوە متمانە لەگەڵ یەک دروست بکەین، لەبەرئەوە بەم شێوازە متمانە دروست دەبێت، من تکا ئەکەم ئەو قەرزارە بەڕێزانەی قەرزی خەڵکی دەوڵەمەندیان لایە ناتوانن بیدەنەوە بچن بۆ لایان، لەم مانگە پیرۆزەدا بڕۆن بڵێ کاکە (ئێمە قەرزێکمان لە لایە نیمانە بیدەینەوە، بەخوا ناتوانین بیدەینەوە، خێرتان ئەگات لە زەکات بۆمان پڕبکەنەوە)، با بۆتان بخەنە بری قەرزەکان، بەڵام ئیهمالی بکەیت و گوێی خۆتی لێ بخەوێنی و حیساب بۆ کابرای دەوڵەمەند نەکەی و بەڕاستی بۆ قیامەتیشتان موحاسەبە ئەکرێن لەسەری، وە بۆ دنیایش قەرزار ئەبن لەسەری وە کابرا گەردنتان ئازاد ناکا. خوای گەورەش زاناتره