ئەو کاڵا بازرگانیانەی زەکاتیان تێدایە.

‎ ‎ به‌ناوی خوای بەخشندە و میهرەبان سوپاس و ستایش بۆ پەروەردگاری جیهانیان، وە درود و ڕەحمەت بۆ سەر گیانی پاكی پێغەمبەر ﷺ و گشت كەس و یاران و شوێنكەوتوانی بەگشتی. وەڵام: سەبارەت بە پرسیارەكەی بەڕێزتان: ‎بەڕێزان کاڵای بازرگانی هەموو ئەو شتانەن کە بە مەبەستی بازرگانی کردن کڕین و فرۆشتن قازانج کڕیومانە یا دامانناوە ئیتر ئەمە بەڕێزان وەکوو عەرزم کردن ئەگەر خۆڵیش بێ زەکاتی ده‌كه‌وێ ,هەر ‎ خۆڵی ئیعتیادی لە ئەرزا , کابرا ئەمڕۆ بۆ نموونە بازرگانی خۆڵ ده‌كا ئەم خۆڵانەی کە مەعەده‌نیان تێدا دەرده‌هێنرێ و ته‌سفیه‌ دەکرێن و کانزایان لێ دەرده‌هێنرێ ئەم خۆڵانە زەکاتیان دەکەوێ, شووشە, فافۆن, تەنەکە, مس, باشە هەرچی تۆ بە عەقڵتدا دێ و بە عەقڵتدا نایە کە بوو بە کاڵای بازرگانی ئەم کاڵا بازرگانییانە ئەژماری پارەیان بۆ دەکرێ ,یەعنی بۆ نموونە کابرا (دە تەن) شیشی هەیە ئەم دە تەن شیشە ئێمە کاتێک کە حسابی زەکات ‎ دەکەین بۆ ئەو پیاوە بەڕێزە به‌ خاوەنەکەی دەڵێین چەنێ پارە هەیە؟ دەڵێ (٤٠ وەرەقەم) هەیە دەڵێین ئەم دەتەن شیشە بە نرخی فرۆشی ئەمڕۆ ده‌کڕین حەقمان نییە بە سەر کڕینی تۆوە بەنرخی فرۆش ئەمڕۆ چەندەکا؟ دەڵێ ئەوه‌نده‌ دەکا ,ئەم دەتەن شیشەش حساب دەکەین ده‌یخەینە سەر ئەو چل وەرەقەی کە هەیەتی, ئینجا دوای ئەوە دەڵێین چی ترت هەیە ؟ دەڵێ سەیارەیەکیشم هەیە لە مەعرەزا بۆ کڕین و فرۆشتن , ئەو سەیارەیەشی بۆ ئەخەمڵێنین دەڵێ وەڵا (دوو مانگاشم) هەیە هەر بۆ کڕین و فرۆشتن لای کابرایەک دامناوە ئەو دوو مانگایه‌شی بۆ دەکەین بە پارە بە سیعری رۆژ ‎ دەخەمڵێنین ,دەڵێین چی ترت هەیە؟ ده‌ڵێ وەڵا دەمانچه‌یەکیشم هەیە, ئیشی دەمانچه و چەک و سیلاح دەکەین ئەوەیشی بۆ ده‌خەمڵێنین بە پارە بە سیعری ئەمڕۆ چەن دەکا وەلحاسڵ ئەم کەسە دوو دەست جلی هەیە دەڵێ وەڵا جلەکان دوو قات شاڵە پار کردوومە بەڵام دامناوە بۆ فرۆشتن ئێستا لەبەری ناکه‌م ئه‌مەشی بۆ دەکەین بە پارە بۆی دەخەمڵێنین, چوار جووت پێڵاوی هەیە دایناوە بۆ فرۆشتن ,کۆمپیوتەرێکی هەیە , کاڵای بازرگانی هەموو ئەو شتانەن کە مرۆڤ بۆ بازرگانی و ‎ کڕین و فرۆشتن دایناوە لە کاتی زەکات هەموو ئەمانە دەخەمڵێنن بە پارە بە نرخی ئەو فرۆشەی کە ئەمڕۆ دەیکا لە بازاڕ, مەرج نییه‌ تۆ بیفرۆشی , بەڵام ئەمڕۆ دەیکا کە ئەمڕۆ پارە دەکا ,بۆ نموونە زەوییەکت هەیە زەوییەکە بۆ دوو نووسینگە دەبەین دەڵێین ئەم زەوییە چەند دەکا ئەمڕۆ دەڵێ وەڵا ئەم زەوییە ئەمڕۆ (شەش دەفتەر) دەکا باشە موشتەریمان دەبێ ئەگەر بیفرۆشین بە شەش دەفتەر دەڵێ بەڵێ لە یەک دوو ڕۆژدا بۆمان ساغ دەبێتەوە بە شەش دەفتەر , ئەم زەوییە دەخەمڵێنین بە شەش دەفتەر وە پارەکەی دەدرێ ;به‌ڵام ئەم زەوییە که‌ لە شوێنێکدا ئێمە لەوانەیە جاری وایە نووسینگە دەڵێ کاکە بە قورئان هەر كه‌س لێی ناپرسێ ‎ دەڵێین کاکە ده‌یفرۆشین بە زەره‌ر دەڵێ هەر مشتەری تێدا نییە ئەسڵەن هیچ ناکا کەس پارەی پێ نادا ئێستا ئەم جۆرە زەویانەی کە بەم شێوازە مردوون یا هەر کاڵایەکی تر کە مردووە ,جاری وا هەیە کەسەکە جلوبەرگی هەیە بای دوو سێ دەفتەر جلوبەرگی هەیە مۆدێلی بە سەر چووە ئێستا هیچ ناکا یانی هەر هەراجیشی کا لە بازاڕ کەس نایەوێ ئەمانە زەکاتیان لێ نادرێ وە دەوەستێنرێ زەکاتەکەیان خەمڵاندنیان بۆ ناکرێ کەی فرۆشران, ئەوه‌ مشتەرییەکی بۆ په‌یدا بوو وتی كاكه‌ من ده‌مه‌وێ له‌به‌ر خوا ته‌وزیعی ده‌كه‌م, کەی فرۆشران زەکاتیان ئەو کات لێ دەردەکرێ, بۆ نموونە بای( چل وەرەقە)مان بۆ فرۆشرا زەکاتی (چل وەرەقە) (وەرەقەیەکە) وەرەقەیەکی لێ دەردەکەین کەواتە ئەو کاڵا بازرگانییانەی کە ئەمڕۆ لە بازاڕدا هیچ ناکەن و ساغ نابنەوە زەکاتیان لێ نادەین تا کاتی فرۆش کە فرۆشتان زەکاتیان دەدەن, نه‌ش فرۆشران ئەوە کەوتووە و لە مەغزەندایە و جارێ وازیان لێ دێنین بەڵام ئەوانەی کە دەفرۆشرێن بە زەرەر یان بە قازانج نابێ کابرا بڵێ وەڵا من بە زەرەر دەفرۆشرێ نای فرۆشم و زەکاتەکەی نادەم نیوه‌ قیمه‌تیش ‎ بکا مادام ساغ دەبێتەوە ئەمڕۆ لە بازاڕ وە دەکرێ پارە بکا دەبێ ئەو بەڕێزانەی کە خاوەنی ئەم کاڵایانەن زەکاتی کاڵاکانیان بدەن, لەبەر ئەوە زەکاتی کاڵای بازرگانی واجبە وە مەبەستمان لە کاڵای بازرگانی ئەم جۆرە کاڵایانه‌ن