میرات

درێژەی پرسیار:

دكتۆری بەڕێز پرسیاری من ئەوەیە، كە پرسیار لە مامۆستایەكی ئاینی كراوە دەڵێت: كە (باوك) خۆی لە ژیان دا بوو، دەتوانێت ماڵ و سامانەكەی دابەش بكات بەسەر مناڵەكانیدا، وە منداڵێكیشی لێ بێ بەش بكات وە مەحرومی بكات، وەگوناح باریش نابێت، بەڵام (دایك) ماڵ و سامانەكەی دابەش بكات، منداڵێكی لێ مەحروم بكات، گوناهبار دەبێت. ئایا لە شەرعدا هیچ جیاكاریەك كراوە لە نێوان (دایك و باوك)دا لە دابەش كردنی موڵك و ساماندا كە خۆیان لە ژیاندا بن منداڵێك یان زیاتر بێبەش بكەن ؟

وەڵام:

بەناوی خوای بەخشندە و میهرەبانەوە سوپاس و ستایش بۆ پەروەردگاری جیهانیان، وە درود و ڕەحمەت بۆ سەر گیانی پاكی پێغەمبەر ﷺ و گشت كەس و یاران و شوێنكەوتوانی بەگشتی. وەڵام: سەبارەت بە پرسیارەكەی بەڕێزتان:

بە ڕێزان، ئێمە دەڵێین: جارێ خاڵی یەكەم: دەیبەخشێ بە منداڵەكانی، بەڵام بێبەش كردنی یەكێكیان حەرامە و ئەوە ئاژاوەی كۆمەڵایەتی لێ دروست دەبێت بەڕێزان، ئێمە ئاگاداری كۆمەڵێك كەیس و بابەت هەین، ئەو بابەتانە (باوكە بەڕێزەكان) و (دایكە بەڕێزەكان)، مەفروزە زۆر بە وشیاری  و بەوردی،  مامەڵە لەگەڵ ئەوە بكەن، شتێك مەدەن بە منداڵێكتان، ئەوانی دیكەی لێ بێبەش بكەن!،  دوایی دوژمنایەتیان بۆ دروست دەبێت، دوایی ڕقیان لە یەك دەبێتەوە، حەسادەتیان بۆ دروست دەبێت، بەینیان تێك دەچێت، مەرج نیە ئێستا لە ژیانی تۆ دەری ببڕن، بەڵام دوای مردنت بەیەكی دەڕێژن، لەبەر ئەوە ئەوكارە مەكەن، ئەگەر دەیكەن بەو شێوازەی شەرعی خودا تەوزیعی دەكات تەوزیعی بكەن، هەتا كوڕ و كچ وەك یەك پێك مەدەن، شەرعی خودا چۆن تەوزیع دەكا، ئەگەر دەتانەوێ تەوزیعی بكەن، ئاوا تەوزیعی بكەن، هیچ كەم و زیادێك لە وەی شەرعی خودا مەكەن، ئەوە خاڵی یەكەم.
خاڵی دووەم:وە ئەگەر هاتوو كەسەكە تەملیكی كرد، بەڵام ئەگەر هاتوو كەسەكە تەملیكی نەكرد بوو، گوتبووی ئەوە ئەو (خانوە), ئەگەر مردم بۆ فڵان كەس، ئەو (عەرزە) ئەگەر مردم بۆ فڵان كەس، ئەو (دوكانە) ئەگەر مردم بۆ فڵان كەس، ئەوە دەچێتە خانەی وەسیەتەوە، (وەسیەت) بۆ (میراتگر باطلە) پێغەمبەری خودا (ﷺ )فەرمویەتی: (إنَّ اللهَ قد أعطى كلَّ ذي حقٍّ حقَّهُ؛ فلا وصيَّةَ لوارثٍ.)، واتە: خوای گەورە ماف و بەشی هەموو میراتگرێكی داوە، میرات لێگیراوەكان با قسە نەكەن، لەسەر وەسیەت بە میراتیەكەیان، چونكە تۆ بە ئەمری خوا خوای گەورە خۆی دابەشی دەكات، بە عەدالەت بە (عدلی مطلق) بەشی دەكات.
بۆیە ئێمە دەڵێین: ئەگەر لە ژیان دا پێیان بدات وە بیانكات بە خاوەنی، وە ڕادەستیان بكات، ئەوە ئیشكالێكی شەرعی نیە، بەو شێوازەی عەدالەت تطبيقى دەكات، بەڵام ئەگەر ئەو وەسیەت بكات، بڵێت: ئەگەر مردم وای لێبكەن، ئەوكاتە دەڵێین: ئەو وەسیەتە (باطلە)، چونكە وەسیەت كردن بۆ میراتگر، لەدوای مردنی میرات لێگیراو, (تطبيق ناكرێت) بۆ غەیری میراتگر ئاساییە، بۆ میراتگر كە خوای پەروەردگار خۆی بەشیان دەدات,  ئەوەیان ئاساییە كێشەیەكی نیە، لەم بابەتانەشدا (ژن و پیاو) هیچ جیاوازیەكیان نیە، من تەسەوڕ دەكەم ئەو (مامۆستا ئاینیە)ی بەڕێزت باسی دەكەیت، هەڵە تێگەیەنرابێت، ئەگینا ئەوە بابەتێكە (ئەلف و بێی) شەرعە، كە ئێمە بڵێین: وەڵا (دایك و باوك) لە ڕووی میرات و وەسیەت، ئەوانە كە مافیان هەیە بیكەن، مافیان هەیە پارەكانیان و داهاتەكانیان دابەش بكەن، هەروەك و یەك وان بەبێ جیاوازی.
خوای گەورەش زاناترە

زنجیرەی: 3905